Kilometers rennen en onderweg waden door modderbaden, kruipen onder prikkeldraad en touwnetten bedwingen; de populaire obstakelraces zijn niet weggelegd voor doetjes. Iedereen die de beproevingen doorstaat, verdient een medaille voor lef en kracht. Maar de grootste held van allemaal is toch Sebastiaan van Nieuwenhuizen. Hij is verlamd en legt het modderparcours met hindernissen af in zijn rolstoel. Twintig jaar geleden sloeg het noodlot toe bij de voormalige korporaal. Sebastiaan: “Ik was een jonge, naïeve militair van negentien, in de bloei van mijn leven. Ik voelde me onoverwinnelijk en droomde van een toekomst bij de marechaussee. Maar dat liep anders.” De datum 19 april 1997 staat voor altijd in zijn geheugen gegrift. Op de terugweg uit Polen na een militaire oefening maken ze een stop bij een rangeerterrein in Berlijn. “We zouden gaan voetballen en ik moest nog een bal pakken uit de toren. Via de wagon ben ik op mijn Leopard gevechtstank, die op de trein stond, geklommen. Daarbij heb ik de hoogspanningslijn boven de rails geraakt en ben ik geëlektrocuteerd.” Van het ongeval zelf herinnert Sebastiaan zich niets meer als hij ontwaakt in het ziekenhuis. “Door verhalen van collega’s, vrienden en familie kon ik de puzzelstukjes bij elkaar rapen en een reconstructie maken van wat er was gebeurd. Dat was heftig. De stroom had mij letterlijk lam gelegd. Ik had een verbrijzelde kaak en de zijkant van mijn hoofd was tot op het bot toe verbrand op de plek van de inslag. Een deel van het bot hebben de artsen moeten weghalen, omdat het verkoold was. Aanvankelijk waren mijn lichaamsfuncties in orde. Ik kon gewoon bewegen. Maar na een aantal weken kreeg ik totale uitval van mijn neurologische systeem, waardoor ik vanaf mijn nek compleet verlamd was. Dat heeft twee, drie maanden geduurd. Een onzekere tijd. Als je je rug breekt en een dwarslaesie oploopt dan weet je, hoe rottig het ook klinkt, relatief snel waar je aan toe bent. Bij mij was het een groot mysterie. Wat is er kapot en wat niet? Welke zenuwen komen terug?” Doordat de stroom uit zijn linkerbeen was gegaan, ontstond daar een ontsteking en moest zijn onderbeen worden geamputeerd. “Mijn leven heeft door de tientallen operaties meerdere keren aan een zijden draadje gehangen. Ik wist vaak niet of ik wel uit de operatie zou komen, omdat ik er fysiek erg slecht aan toe was. Mijn weerstand ging steeds verder achteruit. Op een gegeven moment woog ik nog maar 47 kilo – dat is niet veel bij een lengte van 1.86 meter. Bang voor de dood ben ik nooit geweest. Ik ervaarde een totale overgave bij elke operatie. Toen ik in de ziekenhuiskamer lag, heb ik wel vaak gedacht: wat doe ik hier nog? Waarom wil ik dit? Wat heb ik nog om voor te leven? Omdat het soms gewoon uitzichtloos was. Ik heb veel steun gehad aan mijn ouders. Het lastige is, je lichaam doet het niet meer, maar met je hoofd ben je helemaal bij. Ik was altijd fit en sportief geweest, maar dat leek nu voorbij. Aan de andere kant was er ook het besef van: het is een wonder dat ik het ongeval heb overleefd. De meeste mensen kunnen zo’n elektrocutie niet navertellen. Negen van de tien keer is het exit.”
In totaal bracht hij drie maanden door in Brandwondencentrum Beverwijk. Daarna volgde een intensieve revalidatie van vier jaar. “Op een gegeven moment kwam er weer wat lichte beweging in mijn handen terug. Dat gaf hoop. Toen is er bij mij een knop omgegaan van: oké, er zit dus meer in. Uiteindelijk kwam ik mijn revalidatie uit met een rolstoel en onderbeenprothese rijker. In deze periode kwamen spierfuncties weer terug door een wonder en hard werken. Ik heb een incomplete laesie, waarbij mijn bovenlichaam zo goed als normaal functioneert, maar de benen achterblijven. Vandaar dat ik nog steeds aan een rolstoel gekluisterd zit.” Zijn terugkeer in de maatschappij na zijn revalidatieperiode ging met ups en downs. “Ik heb de CIOS gedaan, maar dat was toch niet mijn ding. Daarna ben ik bij een autoschadebedrijf terechtgekomen als plaatwerker. Niet heel handig in een rolstoel. Uiteindelijk heb ik een opleiding als artdirector gevolgd en ben ik als grafisch vormgever aan de slag gegaan.” Ondanks zijn verlamming is sport altijd een rode draad in zijn leven gebleven. “Vóór mijn ongeval had ik fysiek werk gedaan en hield ik van sporten. Tijdens mijn revalidatie ontdekte ik dat dat óók mogelijk was met een beperking. Ik was onzeker en bang voor pijn, maar dat bleek juist een drijfveer om er toch voor te gaan. Ik wilde mezelf en anderen bewijzen dat ik alles nog kon. Ik zat in een ontkenningsfase. De militair in mij hield zich groot.” Met de handbike fietste hij zo’n duizend kilometer door heel Nederland ter ere van het 100-jarig jubileum van De Hoogstraat Revalidatie. Ook kwam hij in aanraking met zitskiën en waterskiën, en begon hij weer te fitnessen. “Maar dit was niet genoeg, ik wilde meer. Nog harder, verder, hoger, extremer. Zo reed ik als eerste handbiker over het Himalayagebergte van Lhasa naar Kathmandu, en sprong ik uit vliegtuigen.”
In 2012 maakte hij via het Militair Revalidatie Centrum kennis met Obstacle Course Racing (OCR). “Wat een uitdaging! Ik zie me nog aan de start staan met mijn camouflagebroek en kistjes aan. Het werd een drama. Ze hebben me als een zandzak de baan over moeten trekken. Ik werd met mijn neus op de feiten gedrukt dat ik toch echt niet alles alleen kon. Maar ik vond het zo’n kick om in die modder te liggen, te klimmen en te klauteren. Dus ik besloot me niet te laten beperken door mijn beperking, en waar nodig hulp in te schakelen van ‘buddies’. Dat is een flinke stap geweest voor iemand die altijd van de daken schreeuwt dat hij onafhankelijk is in het leven en alles zelf wil doen. Maar ook Wereldspelen – in Londen (2014) en Orlando (2016). Aan dit internationale sportevenement doen (oud-)militairen mee die tijdens een missie lichamelijk of geestelijk schade hebben opgelopen. Prins Harry en Michelle Obama woonden vorig jaar de feestelijke start bij in Orlando. De Invictus Games is een initiatief van Prins Harry. Hij bezocht een aantal jaar ‘In zekere mate is iedereen afhankelijk van elkaar’ terug wedstrijden voor gewonde soldaten en vond, als voormalig helikopterpiloot in het leger, dat beschadigde militairen een groter podium verdienden voor hun sportwedstrijden. Het doel van de spelen is dat deelnemende soldaten lotgenoten inspireren om een nieuw bestaan op te bouwen na een ongeluk. Eind september 2017 vinden de Militaire Wereldspelen plaats in Toronto, Canada. Sebastiaan: “Het is een mooie manier om bedankt te worden voor je service. In Londen en Orlando werden we als helden onthaald. Dat was bizar om mee te maken. Orlando is een omslag – punt in mijn leven geweest. Ik was destijds alleen maar bezig met presteren, de beste zijn en indruk maken op anderen… maar ik eindigde als allerlaatste. Mijn neefje, die erbij was, kwam intens verdrietig naar me toe. Ik drukte hem op het hart; het draait niet altijd om winnen, maar ook om het meedoen. En ja, toen knapte ik ook. Want dat was juist waar ik níét mee bezig was. Dat was een behoorlijke openbaring. een wijze les. Soms heb je gewoon hulp nodig. In zekere mate is iedereen afhankelijk van elkaar. Wat dat betreft zitten er mooie bruggen tussen het leven en de sport die ik doe. De laatste keer is mijn vriendin mee geweest. Tony, ‘Sterretje’ uit Oh Oh Cherso, vindt het ook meer dan leuk om mij bij te staan en de run te ervaren. Mijn drie buddies zijn er vooral om me die baan over te krijgen als ik met mijn rolstoel vast kom te zitten in de modder. De obstakels probeer ik zoveel mogelijk op eigen kracht te overwinnen. Maar we gaan als team die baan over. We beginnen samen en we eindigen samen.”
Sebastiaan is ook actief in trail- running, oftewel off-road hardlopen door de natuur, over smalle paadjes en natuurlijke hindernissen zoals bergen, rotsen en beekjes. Hij legt lange afstanden tot wel 110 kilometer af door de nacht. Met een gewichtsvest van tien kilo. “Omdat het altijd nog extremer kan.” Hij is ook twee keer mee geselecteerd voor de Invictus Games – Militaire Wereldspelen – in Londen (2014) en Orlando (2016). Aan dit internationale sportevenement doen (oud-)militairen mee die tijdens een missie lichamelijk of geestelijk schade hebben opgelopen. Prins Harry en Michelle Obama woonden vorig jaar de feestelijke start bij in Orlando. De Invictus Games is een initiatief van Prins Harry. Hij bezocht een aantal jaarterug wedstrijden voor gewonde soldaten en vond, als voormalig helikopterpiloot in het leger, dat beschadigde militairen een groter podium verdienden voor hun sportwedstrijden. Het doel van de spelen is dat deelnemende soldaten lotgenoten inspireren om een nieuw bestaan op te bouwen na een ongeluk. Eind september 2017 vinden de Militaire Wereldspelen plaats in Toronto, Canada. Sebastiaan: “Het is een mooie manier om bedankt te worden voor je service. In Londen en Orlando werden we als helden onthaald. Dat was bizar om mee te maken. Orlando is een omslag – punt in mijn leven geweest. Ik was destijds alleen maar bezig met presteren, de beste zijn en indruk maken op anderen… maar ik eindigde als allerlaatste. Mijn neefje, die erbij was, kwam intens verdrietig naar me toe. Ik drukte hem op het hart; het draait niet altijd om winnen, maar ook om het meedoen. En ja, toen knapte ik ook. Want dat was juist waar ik níét mee bezig was. Dat was een behoorlijke openbaring. Na Orlando ben ik mentaal ingestort. Ik wist: dit werkt niet meer. Het is tijd om te stoppen met overleven. Ik ben ruim een maand opgenomen in een kliniek voor geestelijke gezondheidszorg in Utrecht. Al die tijd had ik me grootgehouden, maar dat hield ik op dat punt niet meer vol.” Zijn prestatiedrang uitte zich niet alleen in de sport. “In mijn persoonlijke leven zocht ik het een jaar of zeven geleden heel erg in het materialisme. Ik deed groteske uitgaven om maar compensatie te zoeken voor mezelf. Een mooie auto, dure sieraden. Ik voelde me niet compleet, dus ging het tevergeefs in andere dingen zoeken. Na Orlando ben ik steeds meer rust in mezelf gaan vinden. Door in te zien dat mensen mij toch wel accepteren zoals ik ben. Het is een harde leerschool geweest, maar ik ben milder naar mezelf toe geworden. Ik sport nu omdat ik het echt leuk vind, niet meer omdat ik mezelf moet bewijzen. Dat heb ik allang gedaan. Dat is een lange weg geweest. Ik kom van ver. Maar ik heb inmiddels wel laten zien dat ik behoorlijk onafhankelijk ben en goed in het leven sta. Na twintig jaar hebben ook de laatste puzzelstukjes hun plek gevonden.”
Sebastiaan maakt deel uit van het Dutch Adaptives team, bestaande uit sporters met een beperking of chronische ziekte, met als doel om sporten voor iedereen toegankelijk te maken. Hij heeft de crossfit-tak onder zijn hoede. “We zoeken expres minder voor de hand liggende sporten op, zoals zeilen of motorrijden op hoog niveau. Op die manier dagen we elkaar ook uit. Mijn motto is: niets is onmogelijk voor hen die willen, dus laat je niet beperken door je beperking. Met een beetje creativiteit is er meer mogelijk dan je denkt.” Sommige mensen vinden het dwaas wat Sebastiaan allemaal doet op sportief gebied. “De buitenwereld weet vaak niet hoe ze moeten reageren, en vragen zich af waarom je überhaupt door de modder kruipt. Is dammen niet veel handiger? Nee dus. Weet je hoe gaaf het mudrace wereldje is? Je wordt constant getriggerd. Het is apenkooien voor volwassenen! Na afloop trek je een alcoholvrij biertje open en ben je trots, omdat je na acht uur worstelen toch de finish hebt gehaald.” Hoewel Sebastiaan na het ongeval dacht dat het leven voorbij was, plukt hij elke dag. “Het is geen gemakkelijke weg geweest, althans: ik heb niet de makkelijkste weg gekozen. Maar ik ben de strijd aangegaan en mijn leven is kleurrijker dan ik ooit had kunnen denken. Het ongeluk heeft me verrijkt. Wat ik alleen jammer vind, is dat er vaak iets ingrijpends moet gebeuren om vanuit jezelf tot dit soort inzichten te komen.”
Sinds januari heeft Sebastiaan een nieuwe liefde, Joyce. Zij is conditietrainer en voedingscoach bij Allround Training Ede. “Samen met haar ga ik een heel nieuw hoofdstuk van mijn leven in.” Om het verleden af te sluiten, wil hij in 2019 terugkeren naar het rangeerterrein waar hij als jonge beroepsmilitair aan de dood ontsnapte. “Een paar jaar na het ongeluk ben ik daar nog een keer gaan kijken. Ik heb toen een paar stenen meegenomen, waar ik de datum op heb geschreven. Van mij mogen die stenen – ik krijg er gewoon een brok van in mijn keel – teruggelegd worden.” Natuurlijk doet hij dat geheel op zijn Sebastiaans. “Ik ga de tocht rollend afleggen. Het terugbrengen van de stenen wordt een symbolische afsluiting van alles. Het is goed zo.”
