Ze tuimelt bijna over haar woorden als ze praat – alsof haar gedachten zich in razend tempo vooruit snellen. Haar lange blonde haren vallen over een kortgemouwd topje. Gebleekte jeans, zalmroze sneakers, zelfverzekerde lach. Ik werp een onwillekeurige blik op haar roemruchte borsten. Per slot van rekening schopten die het tot de titel van haar boek Francien laat je tieten nog eens zien. Haar verhaal in een notendop: op 23 juni 2002, ze is dan vijftien, mailt Francien een screenshot van haar knappe boobies naar de macho van de klas. For his eyes only. Maar haar crush maakt zich schuldig aan ‘sexting’, de term voor de verspreiding van seksueel getinte foto’s en berichten. “Ik krijg vaak te horen: het was een ondoordachte actie van je. Maar ik heb er juist héél goed over nagedacht toen ik op send drukte. Misschien niet zo heel lang, maar ik vond die jongen gewoon écht heel leuk. We hielden allebei van graffiti en de vriendschap ging naast offline ook online, via MSN Messenger. Dat voelde heel bijzonder. In de klas deed hij dan misschien koel tegen me, ’s avonds had ik zijn aandacht. Op een gegeven moment vroeg hij: mag ik je borsten zien? Mijn eerste reactie was ‘nee’. Maar toen hij het voor de tweede keer vroeg, dacht ik: ze zijn echt wel mooi, wat heb ik te verliezen? De gedachte ‘wat gaat hij ermee doen?’ is hooguit één seconde door mijn hoofd geschoten. Ik dacht dat het een goede strategie was om hem te krijgen. Na het versturen van het mailtje ging ik achterover zitten, zo van: nou, wat gaat hij ervan zeggen? Je stelt je heel kwetsbaar op, dus dat vond ik wel spannend.” Maar een reactie blijft uit, los van de mededeling dat hij ervandoor gaat met zijn vrienden. “Mijn alarmbellen hebben toen misschien drie tellen gerinkeld, maar ik dacht: hij komt er nog wel op terug en dan krijgen we verkering.” Maar het raakt niet ‘aan’, sterker: hij begint haar te negeren. Na de zomervakantie – Francien heeft inmiddels verkering met een andere jongen – gebeurt het. Haar webcamfoto hangt op posterformaat door de hele school. “Mijn hoofd stond er niet op, maar iedereen herkende mijn omhoog getrokken lichtroze topje. Dat was zo alles zeggend. Ik voelde me verraden. Door hem en iedereen om me heen. Ik wist dat de foto circuleerde, maar niemand durfde daar eerlijk voor uit te komen. Zelf durfde ik het niet openlijk bespreekbaar te maken uit schaamte.”
Na het webcam-schandaal verandert de uitbundige en onbezonnen Francien in een schim van zichzelf. “Ik verkeerde in hoge staat van paraatheid, elke dag opnieuw was een hel. Ik was me er heel erg bewust van dat, overal waar ik kwam, iemand er iets over kon zeggen. Dat maakte me enorm onzeker en bedachtzaam – bang om iets verkeerd te doen.” Francien voelt zich goedkoop. Een slet. Dom. Ook legt het een bom onder haar relatie. “Mijn vriendje van toen werd heel erg meegesleurd in het hele incident. Ongevraagd werd ook hij slachtoffer van alle misplaatste opmerkingen. Zelf was ik vooral bezig om slim te lijken. Het roze en paars ging eruit, in plaats daarvan droeg ik Tommy Hilfiger en Oilily. Ik wilde een hockeymeisje zijn. Die waren slim en succesvol, in mijn optiek. Ik probeerde mijn status terug te kopen met dure kleding. Met het idee van: nu kijken ze tenminste naar me omdat ik er cool uitzie en niet omdat mijn borsten door de school hangen.” In het heetst van de strijd denkt ze heel even: ik hoef niet meer te leven. “Toen er voor het eerst ‘Francien, laat je tieten nog eens zien’ naar me werd geroepen, wist ik direct dat het als een lopend vuurtje zou gaan. Ik kwam uit de fietsenkelder en dacht: wat staat me morgen op school te wachten? Ziek melden was geen optie, ik was nooit ziek, dus dat zou opvallen. Ik durfde mijn ouders ook niet te vertellen wat er gebeurd was.” Al fietsend dient de oplossing zich aan: de Syntus-bus 56, die haar kant op buldert. “In een fractie van een seconde dacht ik: ‘That’s it, dan ben ik er in één keer vanaf. Laat die mensen er maar een schuldgevoel aan overhouden dat ze me de dood in hebben gejaagd’. Slaat nergens op natuurlijk, het was pure onmacht. En damage control. Ik wist dat mijn verkering van toen erin mee zou worden gesleept, en mijn ouders, die hier niet om hadden gevraagd. Maar op hetzelfde moment drong ook het besef tot me door: ik ben wel écht méér dan een foto.”
Het eerste exemplaar van Franciens boek wordt in ontvangst genomen door de burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan. “Hij zei tegen mij: ‘Die jongen die dit jou heeft aangedaan, is gewoon niet aardig’. Ik had netjes mijn media-antwoorden ingestudeerd en antwoordde: ‘Nee, we waren allebei jong’. Daar was hij het niet mee eens. Hij zei: ‘Het was een vertrouwenskwestie en dat vertrouwen heeft hij geschaad door de foto zonder jouw medeweten door te sturen. Hoe oud of jong je ook bent, dat is niet oké. Het is een van de ergste dingen die je kan overkomen’. Ik dacht: moet ik nou van iemand die ertoe doet te horen krijgen dat het niet mijn fout was?” Toch heeft Francien nog steeds moeite om Kai, zoals hij heet in het boek, medeverantwoordelijk te houden. “Want als ik de foto niet had gestuurd, was het niet gebeurd. Ik heb heel lang gedacht dat ik fout zat, maar dan ook echt fout. Dat is ook een van de redenen geweest dat ik het mijn ouders niet durfde te vertellen, want zij hadden me juist zo goed opgevoed. Maar ik ben er wel wat milder voor mezelf geworden. Pubers maken nou eenmaal fouten. We hebben vroeger allemaal wel iets gedaan waarvoor we ons schamen. Alleen werd het bij mij en publique uitgemeten.”
Eind 2014 plaatst Francien een open brief aan Kai op haar Facebook-pagina. Daaronder zet ze een link naar een interview met Nieuwsuur over het borsten-incident. Uiteindelijk wordt Franciens hartenkreet 3,9 miljoen keer bekeken en gaat deze tot twee keer toe viral. “Al die jaren heb ik gedacht: jongen, ooit vind ik mijn manier om je te vertellen wat je me hebt aangedaan. Natuurlijk had ik hem die brief ook rechtstreeks kunnen sturen, maar aan de andere kant: ik kon toen mijn verhaal niet vertellen, maar nu wel, via mijn eigen spreekbuis. Hij moest zien wat hij had aangericht. In de brief heb ik hem ook bedankt voor al het moois wat het me heeft opgeleverd. Want hoe je het ook wendt of keert, door hem ben ik redelijk schaamteloos geworden. Ik ben niet meer bang om te laten zien wat ik in huis heb.” Kai reageert op Franciens open brief, maar het meest belangrijke woord – sorry – blijft uit. “Ik heb heel lang op wraak gezind. Je zou kunnen zeggen dat dit met mijn boek is gebeurd, maar het heeft nog steeds mijn gevoel niet weggenomen. Dat zegt meer over hem dan over mij.” Liefst zou Francien haar borstenman nog één keer recht in de ogen kijken. “Hij heeft mij maandenlang hard uitgelachen als ik hem tegenkwam, en nu lach ik misschien wel als hardste. De vraag is alleen of ik de confrontatie aandurf. Want als het erop aankomt, is het gewoon geen aardige vent. Ik ben nog steeds een beetje bang voor hem. Toen hij via de mail op mijn brief reageerde, wist hij me ook weer een rotgevoel te geven. Ik weet niet of ik het echt ooit van hem kan winnen, of dat hij alleen maar oude wonden blijft openhalen.”
Het naïeve meisje uit VMBO 3 is inmiddels uitgegroeid tot een succesvolle zakenvrouw en social influencer met haar blog Girls Love 2 Run. Met dank aan haar borsten, want zo bloot als zij zich toén waande, zal ze zich nooit meer voelen, dus kom maar op. “Het heeft me gemaakt tot wie ik ben”, stelt ze en vervolgt: “Tijdens het schrijven van mijn boek was ik vooral bezig met de impact die het op mezelf had gehad. Maar sinds het verschijnen van Francien laat je tieten nog eens zien ben ik vooral geraakt door de verhalen van jonge slachtoffers en hun ouders, die contact met me zoeken. Aan mij wordt dan vanuit de ouders gevraagd: hoe moeten we hiermee omgaan? Het eerste wat ik adviseer, is om er geen waardeoordeel aan te hangen en hun kind op het hart te drukken dat het uiteindelijk weer goed komt. Natuurlijk, je kan woedend zijn en ontzettend teleurgesteld, omdat je dacht: mijn kind doet dit niet. Maar als je dat laat merken, krijg je nooit te horen wat er precies is gebeurd en hoe het tot stand is gekomen. Voorkomen is beter dan genezen, dus creëer ook de openheid met je kind om het over sexting te hebben. Vraag je puber om naar je toe te komen als ze zo’n verzoek krijgen, of als ze er al mee de mist in zijn gegaan. Ga er niet blind vanuit dat jouw zoon of dochter zoiets niet doet. Een puber is een puber en sexting hoort er gewoon bij in 2016. Iedereen doet het, ook al zullen de meesten dat ontkennen. En laten we eerlijk zijn: negen van de tien keer gaat het goed. Dus keur het niet af, want dan sluit je je ogen ervoor. Sexting gaat niet verdwijnen, het zal eerder toenemen. Jongeren zien dat als een manier om te verleiden. En we leven in een gevaarlijke tijd, met al die camera’s.” Want hoe groot was Franciens borsten incident wel niet geworden als Facebook, Twitter, Snapchat en Instagram al hadden bestaan?
Het doorsturen van seksueel getinte foto’s naar elkaar, is strafbaar. Strikt genomen ben je daarmee kinderporno aan het verspreiden. Daar staan fikse straffen op. “In mijn geval had ik niet eens aangifte hoeven doen, ze hadden meteen een onderzoek kunnen starten. Was jij de tweehonderd tweeëntwintigste geweest die de foto had doorgestuurd, en de politie kan dat aantoonbaar maken, dan kun je een levenslange aantekening krijgen als zedendelinquent. Veel mensen weten dat niet.” In Nederland is het vooralsnog pas twee keer tot een rechtszaak gekomen. “Eentje daarvan was een case van een 13-jarig meisje, dat een seksvideo van een vriendinnetje had doorgestuurd. Daarvoor heeft ze die aantekening gekregen. Toen ze op haar achttiende voor een zorginstelling wilde werken, kon dat niet, omdat ze geen verklaring voor goed gedrag kreeg. Persoonlijk vind ik dat een wel heel zware straf, maar aan de andere kant: het is en blijft kinderporno, en daar moet een halt aan worden toegeroepen.” Francien begrijpt maar al te goed waarom het zo verleidelijk is om belastend materiaal onderling door te sturen. “Daar zit nieuwswaarde aan: ik heb iets in handen wat normaal gesproken privé is, en nu is het openbaar. Wow, hoe ziet het er dan uit? Dat zag je ook bij de Danny Roelvink-gate. Toen de video rond ging, merkte ik hoe verleidelijk is om te kijken, terwijl je je er dan zelf ook schuldig aan maakt.” Voor alle gluurders en doorstuurders is dan ook het goed om te realiseren dat het nieuwtje er weer snel vanaf is. “De volgende dag gebeurt er wel weer iets anders, dus wat is het waard?” Francien raadt ouders aan om alsjeblieft altijd aangifte te doen als hun kind slachtoffer wordt van sexting. “Daarmee geef je een signaal af van: dit is strafbaar. Het is belangrijk dat er een stuk bewustwording wordt gecreëerd voor het feit dat je kinderporno de wereld instuurt. Daar sta je als 15-jarige vaak niet bij stil.” En dan: “Wat me opvalt, is dat vaak hele mooi meisjes – uit ontwrichte gezinnen of juist uit rijkeluisgezinnen – slachtoffer worden van sexting. Vaak spelen jaloerse vriendinnen daar een rol in. Die vinden een foto of video op haar telefoon, sturen die naar zichzelf door en zo verspreidt het zich verder. Klinkt misschien grof, maar niets leuker dan het onderuit halen van het populairste meisje van de klas. Zeker in de puberleeftijd.” Dat Francien zoveel sterker uit het sexting schandaal is gekomen, heeft ze te danken aan haar vechtersmentaliteit, veerkracht en steun vanuit haar omgeving. “Maar het heeft me wel twee jaar lang achtervolgd. Het had me gered als ik er destijds niet zo zichtbaar door geraakt was. Iemand hoefde maar iets over de foto te zeggen en je kon me van de grond rapen. Ik had toentertijd zelfverzekerder moeten zijn. Met opgeheven hoofd moeten zeggen: ze zijn hartstikke mooi en je moeder heeft ze ook. Boéie.”
