Margret IJdema
Het verhaal van Margret IJdema is zo’n bijzonder verhaal, dat het niet zou misstaan in een boek of een film. Ze was nog maar 24 jaar oud toen ze met haar paard viel, daardoor een dwarslaesie opliep en voorgoed in een rolstoel belandde. Het is de nachtmerrie van iedere jonge vrouw in de bloei van haar leven. Na een intense revalidatieperiode wist ze op te krabbelen, haar doorzettingsvermogen terug te vinden en het zelfs te schoppen tot de Paralympische Spelen.
Margret: ‘We gaan 23 jaar terug in de tijd. Toen ik 24 jaar was, waren paarden mijn leven. Ik was zó dol op paarden, dat ik er zelfs mijn beroep van maakte, ik trainde destijds dravers en een paar renpaarden. Op de dag van het ongeluk was ik mijn paard aan het trainen toen het flink mis ging. Ik zat op mijn paard en we renden vol in galop toen mijn paard plotseling in een kuil stapte. Hierdoor gleed het paard uit en rolde het in volle vaart over mij heen. Toen is mijn rug ‘gewokkeld’, daar heb ik mijn dwarslaesie en vooral mijn zenuwpijn aan overgehouden. Tijdens de val zelf ik heb ook nog andere breuken opgelopen: mijn heupen, bekken, heiligbeen en schaambeen heb ik gebroken. Daarnaast waren mijn ingewanden ook beschadigd door al die stukjes bot.’
Het paard valt op Margret, waardoor ze geen kant op kan. Het paard blijft liggen en wacht net zo lang totdat er mensen kwamen om hen te helpen. Achteraf een groot geluk voor Margret: ‘Als hij wel had opgestaan en in paniek had weggerend, dan had ik dat denk ik niet overleefd. Een paard staat namelijk op met zijn benen onder zijn lijf, hij had dan óp mij moeten staan. Uiteindelijk zijn er collega’s mijn kant op gekomen die mij als het ware onder het paard hebben uitgegraven.’
Na het ongeluk heeft Margret nog geen besef van de ernst van de situatie. ‘Op het moment dat ik viel heb ik geen seconde doorgehad hoe heftig het eigenlijk was. Ik viel op een maandag om 10 uur ‘s ochtends, en alles stond al klaar om die middag naar de draverij wedstrijd te gaan in Alkmaar. We hadden daar echt naar uitgekeken en ik was vooral bezig om alles te regelen voor die wedstrijd dag. Ik had helemaal niet het besef dat mijn hele leven op z’n kop zou staan, ik had het idee dat ik die avond na controle in het ziekenhuis wel naar de koersbaan zou kunnen gaan. Het besef kwam pas toen Patrick, destijds mijn vriendje en nu mijn man, aan mijn ziekenhuisbed stond. Hij is de nuchterheid zelve, een echte bouwvakker, maar nu was hij heel erg van slag en ook heel erg verdrietig. Toen viel bij mij pas het kwartje dat er toch wel iets meer aan de hand was dan een gebroken been.’
Er breekt een lange en heftige tijd voor Margret aan, die volledig in het teken staat van revalideren. Het ene moment was Margret nog volop bezig met haar toekomstplannen en het op andere moment heeft ze die allemaal moeten laten varen. Dat viel voor Margret niet mee. ‘Je bent net klaar met je studies en volop aan het dromen over de toekomst. Ik had helemaal geen tijd voor revalidatie, ik had grootse plannen.’ Door het ongeluk en de gevolgen daarvan ziet Margret haar toekomstdromen in het water vallen. ‘Op het moment dat je in het ziekenhuis ligt krijg je heel veel steun, mensen hebben begrip en willen er voor je zijn. Maar hun leven gaat gewoon door, en ik lag daar maar. Je eigenwaarde zakt naar beneden, zelfs zo erg dat ik tegen Patrick heb gezegd: zoek maar een andere vrouw, want aan deze heb je niks meer.’
Tijdens de ziekenhuisperiode werd er ook tegen Margret verteld dat ze door de vele inwendige bloedingen nooit kinderen zou kunnen krijgen. Omdat Margret en Patrick zo’n sterke kinderwens hadden zijn ze er toch voor gegaan, en met succes! Het stel heeft twee prachtige dochters gekregen. ‘Omdat het me niet is gelukt om een baan te vinden in het bedrijfsleven besloot ik me volledig te focussen op de opvoeding van de meiden. Als ik nu erop terugkijk heeft het niet kunnen werken me wel de rust gebracht om op een rustige manier mijn kinderen groot te brengen. Patrick kon gewoon naar zijn werk gaan en ik zorgde voor de kinderen. Misschien ouderwets, maar het gaf wel een hoop rust.’
Geluk bij een ongeluk
Na de twee zwangerschappen van haar dochters, die best snel achter elkaar kwamen, zat Margret niet lekker in haar vel. ‘Ik was best wel wat aangekomen en was dat niet gewend van mezelf. Omdat ik besloot af te willen vallen ben ik begonnen met zwemmen en handbiken, om zo het sporten weer op te pakken. Het was de bedoeling om af te vallen, maar het liep al snel uit de hand. Om gemotiveerd te blijven stelde ik mezelf doelen, één doel daarvan was een handbike battle bij te wonen in Oostenrijk. Dat was een soort handbike wedstrijd tussen allemaal verschillende revalidatiecentra. Die wedstrijd is in het leven geroepen om mensen die klaar zijn met revalideren en weer naar huis mogen, om die een nieuw doel te geven. Samen met je team woon je dan trainingsdagen bij en breng je veel tijd met elkaar door. Daardoor leer je zoveel van elkaar, dat is echt fijn. Je kunt alles met elkaar bespreken. Hoe verzorgt een ander zich, hoe vervoer jij je rolstoel, hoe haal je je rijbewijs. Je kunt het zo gek niet bedenken of we hebben het er over. Het is een laagdrempelige manier om met mensen in contact te komen die allemaal in hetzelfde schuitje zitten.’
Dat is voor Margret ook het startpunt geweest van een glanzende sportcarrière: ‘Toen ik tijdens een van die wedstrijden aan het fietsen was ben ik gescout. De bondscoach van de paratriatlon zag dat ik goed kon fietsen en vroeg of ik ook kon zwemmen. Toen ik hem vertelde dat ik dat -ondanks mijn dwarslaesie- kon vroeg hij me om een keer mee te trainen. Omdat ik fulltime moeder was van twee kleine meiden heb ik de boot toen een beetje afgehouden. De bondscoach was aan het scouten voor de Paralympische Spelen en destijds was dat voor mij een ver van mijn bed show.’
Maar niets bleek minder waar. Een paar jaar later stapte Margret over de drempel, trainde mee en kwam er al snel achter dat ze een groot talent én doorzettingsvermogen heeft. Binnen de kortste keren groeide ze toe naar het doel: de paralympics. En zo geschiedde, in 2021 stond Margret op de Parlympische Spelen in Tokyo. ‘Ondanks dat ik vlak voor de paralympics in Tokyo corona opliep, is alles heel goed gegaan. Ik kwam iets minder goed voorbereid aan de start, maar eindigde op een mooie 7e plaats.’
Na de paralympics in Tokyo besluit Margret voor zichzelf dat het genoeg is, ze zou gaan stoppen. Althans, dat was de bedoeling. Haar oudste dochter krijgt kort daarna op haar 18e heftig nieuws: ze heeft speekselklierkanker. ‘Bridt was vastberaden nadat ik vertelde dat ik zou stoppen met de paralympics: mama wat ga je dan doen? Ga je op de bank zitten en mijn handje vasthouden? Ga asjeblieft wat doen! We hebben toen een deal gesloten. Bridt zei: als ik er nou voor zorg dat ik beter word, ga jij dan zorgen dat we samen naar Parijs gaan? Daar heb ik ja op gezegd. Zodoende ben ik nu op weg naar de paralympics 2024 in Parijs. Toch heb ik wel het besef dat het doel hoog gegrepen is, ik ben inmiddels 47 jaar. De jeugd waar ik tegen race zit niet stil, dus ik moet zeggen dat het me af en toe wat zwaar valt. Ik moet enorm mijn best doen om tot de top 10 van de wereld te horen. Met nog 5 wedstrijden te gaan sta ik nu als 8e/9e op de wereldranglijst, dus de kans dat ik uitgezonden word naar Parijs is zeer aanwezig.’
Nederland is altijd goed vertegenwoordigd tijdens de paralympics, en dat is niet zonder reden. ‘Wij als Nederland sturen alleen de allerbeste sporters die er zijn. Dat is de reden waarom we telkens zoveel medailles winnen, met relatief weinig mensen.’ Maar er is nog een reden waarom er weinig Nederlanders naar de paralympics worden gestuurd, en dat is geldgebrek. Om een atleet klaar te stomen voor de Paralympische of de Olympische Spelen kost heel veel geld. Omdat Margret vastbesloten is om mee te doen aan de paralympics in Parijs is ze daarom een crowdfunding gestart. ‘Ik zeg altijd zo: ik heb maar 1000 tientjes nodig en dan ben ik er al. Het is net hoe je het brengt. Alleen heb je wel 1000 mensen nodig die een tientje willen sponsoren.’
Doorzettingsvermogen
Het is duidelijk, Margret is een ijzersterke vrouw die mede door haar doorzettingsvermogen staat waar ze nu staat. ‘Zonder doorzettingsvermogen wordt niemand gelukkig. Je moet tot het uiterste durven te gaan om jezelf weer te redden, in welk opzicht dan ook. Je hebt doorzettingsvermogen nodig om überhaupt te gaan sporten, laat staan als je een dwarslaesie hebt. Alles begint met kleine stapjes. Ook al denk je soms dat je iets niet kunt, als je het nooit probeert zal je er nooit achter komen.’
Zowel Margret als haar dochter Bridt heeft zich aan de afspraak gehouden: met Bridt gaat het naar omstandigheden weer goed en Margret is keihard op weg naar Parijs. ‘We hebben samen met ons gezin besloten dat we naar Parijs gaan, en dan doen we dat ook. Daar gaan we het afsluiten, de moeilijkere periodes laten we daar achter ons liggen. We hebben het verdiend én we hebben er hard voor gewerkt.’
Levensmotto
Voor alle mensen om haar heen heeft Margret een mooie boodschap: ‘Wees lief voor elkaar en zorg voor elkaar. Zit niet de hele dag achter je schermpje te kijken wat een ander doet, terwijl je zelf niet eens weet hoe het met je buurvrouw gaat. Maar daarnaast probeer ik mensen ook mee te geven: probeer het in ieder geval. Ga proberen om te doen waar je gelukkig van wordt. We moeten altijd van alles van onszelf, maar moet dat echt of leggen we dat onszelf op? Moeten we per se 2 auto’s voor de deur hebben of kunnen we ook met de trein? Het is een maatstaf die we onszelf hebben opgelegd, en nu is het de kunst om die weer los te laten.’
Na het hele verhaal van Margret aangehoord te hebben zou je denken dat ze de paarden heeft afgezworen, maar dat is niet het geval. Integendeel, haar jongste dochter Anna volgt nu de opleiding paardenhouderij in Alkmaar, in de toekomst zou ze heel graag in de paardensport willen werken. ‘Ik ben nog steeds dol op paarden. Ik vind het dan ook fantastisch om te zien dat mijn jongste dochter dezelfde passie heeft. Ik vind het alleen maar leuk dat zij iets doet waar ze heel blij van wordt, daar zou mijn ongeluk niets aan moeten veranderen.’
‘Paarden blijven mooie dieren. Ze worden dan ook niet voor niets gebruikt voor therapie, ze zijn heel wijs. Ik geef de paarden dan ook niet de schuld. Eigenlijk ben ik kwaad op dat kleine konijntje dat toevallig daar dat gat moest graven. Maar zo zijn er heel veel dingen die achteraf beter zouden zijn geweest. Dan had ik linksaf in plaats van rechtsaf moeten sturen, maar het is zoals het is. Sommige mensen roepen dan wel eens: paardrijden is gevaarlijk! Waarop ik dan zeg: autorijden is ook gevaarlijk. Als we niets meer mogen doen wat gevaarlijk is, dan kunnen we beter in bed blijven liggen. Al is dat dan weer de plek waar de meeste mensen doodgaan, dus misschien is dat ook wel weer gevaarlijk.’
Foto: Femke Oepts, afkomstig uit het boek ‘Overwinnen’
