Editie: Mei/Juni 2020
‘2020 is het jaar van de vrijheid. Het is dit jaar precies 75 jaar geleden dat ons land bevrijd werd uit de Tweede Wereldoorlog.’ Zo begon ik in het begin van dit jaar steeds een verhaal tijdens onze theatershows, waarop ik vervolgens mijn bedenkingen uitsprak over onze bevrijdingsfeesten. Ondanks dat wij ook te zien zouden zijn op enkele bevrijdingsfestivals, was ik namelijk van mening dat wij – onze generatie – geen recht hebben op het vieren van Bevrijdingsdag, aangezien niemand van ons de oorlog heeft meegemaakt. Wij weten niets van oorlog, vrijheidsberoving of onderdrukking. Niets van paniek of machteloosheid. Weinig van zeldzame ziektes. Ik meende dat op 5 mei driekwart van het land aan ’t feesten is met de armen in de lucht van ‘lang leve de vrijheid’, maar dat er vervolgens op 10 mei niet een paar duizend oorlogsvluchtelingen aan onze grens moeten aankloppen. Mensen die zijn gevlucht uit hun huizen, die hun hele hebben en houwen achterlaten omdat ze hun kinderen willen beschermen tegen bommen, paniek, machteloosheid, vrijheidsberoving, onderdrukking en ziektes. Dan is er een groot deel van die feestvierende mensen dat zegt: ‘Dit land is van ons’. Vervolgens gaan we weer vliegend verder met ons dagelijkse drukke bestaan. Het was op het randje om dit te zeggen. Dat begrijp ik wel. Ik heb er gerust commentaar op gekregen. Maar ik vond het in naam van de echtvaardigheid belangrijk om te zeggen op het theaterpodium.
Ik heb echter met die woorden nooit bedoeld dat ik wil dat we wél een keer in zo’n situatie terecht zouden komen. Misschien heb ik het toen over mezelf afgeroepen. Over óns afgeroepen. Als een soort onheilsprofeet. Excuses daarvoor. Wie had kunnen voorspellen dat we nog vóór het einde van onze theatertour een fractie van dat gevoel wel zouden kennen. Nog vóór 5 mei. En voor straf mogen we dat bevrijdingsfeest ook niet vieren. In de toekomst zullen we spreken van de tijd ‘vóór Corona’ en ‘na Corona’. De hele wereld heeft stilgestaan. Stilgestaan bij de ongekende vaart die we erin hadden de afgelopen decennia.
De schrik zat er de eerste weken goed in. We reageerden alsof we in een achtbaan zaten die plotseling remde en ineens stilstond. Je hersenen en lichaam willen nog even door en je hebt de neiging voorover te vallen. Toen kwam de rust in het lijf. De bezinning. Stress en burn-out waren hier zo’n beetje de ergste ziektes van deze tijd. Ziektes die veroorzaakt worden door het idee dat de wereld te snel draait. Dat de dag te snel om is voor het werk dat je moet doen. Dat alles in de soep draait als jij een steekje laat vallen. Maar wat als je thuis zit met een burn-out en de hele economie stopt met draaien? En jouw agenda, jouw functie en zelfs jouw burn-out, ineens helemaal geen betekenis meer hebben? Corona levert zo ook onbeperkt voer op voor psychologen. En gesprekstof voor ons, voor later. Tegen onze kinderen bijvoorbeeld. ‘En die festivals dan, pa, de voetbalcompetitie, het Songfestival, ging dat allemaal niet door? Dat kan toch niet zomaar?’ Dat kon dus wél. We kwamen er ineens achter hoe onbelangrijk dat allemaal was. Net als pappa’s theatertour. Dat vertel ik later tegen mijn zoons of mijn zoon en dochter. We weten nog niet of ons tweede kind, dat dit jaar geboren gaat worden, een jongen of meisje wordt. De echo waarop we het geslacht van de baby zouden zien, kon niet doorgaan. “Dit moet zo zijn”, zeiden we tegen elkaar. Iedereen heeft zijn eigen Coronaverhalen. En zo zal 2020 officieel NIET de geschiedenisboeken in gaan als het jaar van de vrijheid, maar ‘Het jaar van Corona’. Zullen we het kind anders Corona noemen als het een meisje wordt? Nee, toch maar niet…
De laatste column van Jan Dulles gemist? Je leest het hier!
